Azpeitiko Dinamoa, sortzaileen jarduna hauspotu nahi duen gune berritzailea

Pandemiak ez du gehiegi moteldu 2019ko irailaz geroztik hainbat sortzaileri euren proiektuak lantzeko eta garatzeko aukera ematen dien Azpeitiko Dinamoa sormen gunearen martxa. Iaz egitekoa zen aurkezpen ofiziala, ordea, atzeratu egin behar izan zuten, eta ostiral honetan egingo da, bi zatitan.

Goizean, Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politikako sailburuak, Harkaitz Millan Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura diputatuak eta Nagore Alkorta Azpeitiko alkateak solasaldia izan dute, gunea kudeatzen duen Kulturaz Kooperatibako Xabier Gantzarainen gidaritzapean. Ondoren, bisita gidatua egin dute. Jardunean dauden eremuetan -gorputzaren, hitzaren eta irudiaren eremuetan alegia- ari diren kideak egongo dira bertan, eta ATX antzerki konpainiakoak, Hitzaren III. Eskolakoak edota serigrafia tailerreko kideak eman diete erakundeetako ordezkariei Dinamoaren martxaren berri.

18:00etan hasiko da herritarrentzako ekitaldia, aforoa kontrolatuta betiere, baina espazioa eta proiektua ezagutzeko baino gehiago izango da herriko kulturgintzak beste urrats bat egin duela ospatzeko, herritik sortuak baitira bai Dinamoa, baita hori txertatzen den dinamika zabalagoa ere.

Dinamoa ez da Euskal Herrian dagoen sormen gune bakarra, ezta gutxiago ere, baina horrek ez du esan nahi ekipamendu arrunta denik, ezohikoa baita sorrerari eta kudeaketa ereduari dagokionez. Dinamoa, gainera, ez da egitasmo soltea, aurten 10 urte betetzen dituen Sanagustin kulturgunearekin eta Soreasu antzokiarekin partekatzen duen asmo handiko proiektu baten zati baizik.

Triangeluaren erpinak Kulturaz Kooperatibaren eta Azpeitiko Udalaren arteko elkarlan eredu ez oso arrunt eta, bistan denez, emankorrak lotzen ditu. Eraikinak udalarenak dira, eta Kulturaz Kooperatibak kudeatzen ditu, unean-unean deitu diren lehiaketa publikoak irabazita. Sinatu berri duten lankidetza hitzarmenak, gainera, egonkortasuna eman dio askoren interesa piztu duen harremanari.

«Kulturaz Kooperatiba ekimen irekia da. Herriko kultur taldeek, norbanakoek, langileok eta laguntzaileek osatzen dugu», dio horren kudeatzaile Xabier Aranbarrik. Orain hamar urte Sanagustin kudeatzeko lehiaketara aurkeztu ahal izateko osatu zen irabazi asmorik gabeko Kooperatiba, une honetan hogeitik gora langile dituena, baina askoz lehenago hasitako ibilbide parte-hartzaile baten emaitza da. «Kooperatiba martxan jarri baino lehenago gizarteko eragile guztiekin hanbat bilera egin genituen, eta ekarpen asko jaso genituen. Aurkeztu aurretik Azpeitiko gizarteak bazekien bazetorrela, behetik gorako prozesua izan zen», dio Xabier Aranbarrik. Azken batean, «herritarren beharrei erantzuna emateko saiatu ginen proiektua aurrera ateratzen».

Edonola ere, aurrekari bila iragan mendeko azken urteetaraino iristen da, nahiz eta abiapuntu zehatza finkatzen duen 2006-2007 urteetan: «Garai hartan herrian ez zegoen kulturarako espaziorik, eta Kultur Mahaian elkartu ginen taldeak, norbanakoak, Udala eta Udaleko alderdi guztietako ordezkariak diagnosi bat egin eta sinergiak aprobetxatzeko».

Gaur egun 380 kide dituen Kultur Mahaiak bere egitekoarekin jarraitzen du. Mahaiko kide den Kulturaz Kooperatibak, berriz, Sanagustin «herriko bigarren plaza» bilakatu ondoren, Soreasu antzoki handi eta modernoaren kudeaketa bereganatu zuen 2014an. «2011tik 2015era momentu oso txarrak pasa ondoren, Soreasuk arnasa eman zigun ekonomikoki», dakar gogora. Izan ere, diruaren aldetik Sanagustinen jarduerari eustea ez zen batere erraza. Kultura-ekitaldiak ez ezik batzarrak eta ostalaritzari lotutako zerbitzuak eskaintzea ahalbidetzen duen Soreasuk kudeaketa mota eramangarriagoa eta diru-sarrera berriak ekarri zituen.

Aspalditik zetorren dinamikari beste dimentsio bat eman zion 2011an Sanagustinek. Soreasuren kudeaketa bere gain hartzea ere urrats garrantzisua izan zen Kulturaz Kooperatibarentzat. Barealditxoa baliatu zuten «hausnarketa txiki bat egiteko eta aztertzeko nola ikusten gintuzten herriak eta kultur komunitateak. Konturatu ginen ikusgarritasunaren aldetik ikaragarrizko maila zegoela, baina makalagoa zela sormenean eta transmisioan».

Ikusgarritasunari dagokionez, alegia, alde dauzkate zenbakiak: «Urtean 200dik gora ekitaldi egiten dira, 45.000 ikus-entzulerekin». Eta emaitzak garrantzitsuak dira, baina garrantzi handia dute halaber fruituak epe luzera ematen dituzten beste ahalegin batzuek, hala nola «gazteekin egiten den sentsibilizazio eta mediazio lana. Gazte asko umetan hasi ziren antzerki emanaldietara etortzen, eta etortzen jarraitzen dute».

Sormena eta transmisioa zaintzea ere lehentasunezkoa da, eta horixe da, hain zuzen, Dinamoan irudiaren, hitzaren, gorputzaren arloetan lantzen ari direna, eta soinuarenean ere landuko dutena, lau horiek baitira Soreasun bertan 1.000 metro karratu dituen espazioaren zutabeak. «Beste pauso bat da, baina ez da azkenekoa izango», aurreratu du Xabier Aranbarrik.

Azpeitian kulturaren arloan gertatzen ari denak urteak daramatza askoren jakin-mina pizten. Aranbarriri askotan tokatu zaio azpeitiarren esperientzia partekatzea, baina ez du uste bere horretan guztientzat balio duen formula unibertsalik dagoenik: «Gu beti gaude laguntzeko prest, baina herri bakoitzak dauka bere idiosinkrasia, eta bakoitzak ikusi behar du nola ehundu kulturaren sarea». Badaude, baina, oinarrizkoak izan daitezkeen zenbait baldintza: «Kultur komunitate artikulatua edukitzea, Udalaren inplikazioa eta denek proiektuan sinestea».