«2022an euskarara bikoiztuta edo azpidatzita eskainitako estreinaldi kopurua ez zen %2ra iritsi»

Argi orok bere itzala dakar eta azken aste-bukaera honetan Paul Urkijoren 'Irati' film luzeak sekulako emaitzak erdietsi bazituen ere, Pantailak Euskaraz mugimenduak eta Hizkuntza Eskubideen Behatokiak zinematan euskaldunak «bigarren mailako hiritarrak» direla salatu dute. Ohar bitartez datuak «gordin bezain kezkagarriak» direla ohartarazi dute, euskarara bikoiztuta, edo euskarara azpidatzita eskaini den estreinaldi kopurua ez baita %2ra iritsi.

Euskarazko estreinaldirik onena izan zen 'Irati' filmarena 204.000 euro bilduta hiru egunetan, ikusienen artean zazpigarren tokian kokatuz. Euskadiko zinematan 30 kopia estreinatu ziren eta orotara 112 izan dira, erdietan jatorrizko euskarazko bertsioan. Inoiz erdietsi ez diren zifrak, baina 2022ko errealitatetik oso urrun, aretoetan euskararen presentzia %1,99koa izan baitzen bi eragileek plazaratutako datuen arabera.

Zehazki, iaz zinema komertzialetan izandako estreinaldi kopurua eta eskainitako filmen hizkuntza aztertu ostean, 751 estreinaldi jaso dituzte, horietatik jatorrizko bertsioa euskaraz lau filmek izan dute, euskarara bikoiztuta beste 11 eskaini dira, eta elebidunak edo hirueledunak direnak beste bi izan dira. Aldiz, gaztelaniaz edo gaztelaniara azpidatzita filmen %100 eskaini dira. «Honi gehitu behar zaio euskarazko filmek izaten duten pase kopurua gaztelaniazkoek dutena baino askoz ere txikiagoa izaten dela; beraz, emanaldi kopuruari begiratuz gero, euskarazko eskaintza are txikiagoa litzateke», gehitu dute.

Lehen lauak jatorriz euskarazko bertsioan eskaini diren euskal ekoizpenak dira; hurrengo bederatziak Zinema Euskaraz programaren bitartez euskarara bikoiztuta eskaini diren haurrentzako filmak dira eta azken biak euskarara bikoiztuta eskaini diren nazioarteko beste film batzuk.

Egoera honen aurrean herritarrak salaketak jartzera animatu dituzte Pantailak Euskaraz ekimenak eta Hizkuntza Eskubideen Behatokiak. Euskaldunon hizkuntza eskubideen «urraketa sistematikoa» dela eta, neurriak eskatu dituzte administrazioaren aldetik. Besteak beste, euskararen presentzia legez bermatuko duten arauak jorratzea bai eta euskarazko ekoizpen, bikoizketa eta azpidatziei bideraturiko baliabideak biderkatzea ere

«Izan ere, ikus-entzunezkoek gero eta denbora gehiago hartzen dute gure aisialdian, zinemetan estreinatzen diren filmak 'streaming' plataformetara iristen dira ondoren, eta beraz, filmak euskaraz ere egotea ezinbestekoa da euskararen normalkuntzan aurrera egiten jarraitzeko, herritarren arteko berdintasunean sakondu eta euskarari etorkizun duin bat ziurtatzeko», azaldu dute.

• Temas
• Euskera
• Zinema