Marlen Haushoferren 'Horma', istorio «itogarria», lehen aldiz euskaraz

Emakume batek gertatu zaiona eta gertatzen ari zaiona azaldu eta ulertzeko bulkadatik idatzia dago Marlen Haushoferren 'Horma' (Erein), istorio «itogarria». Lagun batzuekin Alpeetako ehiza-txabolara doa protagonista eta hauek ondoko herrira joatean bakarrik uzten dute. Itzultzen ez direla ikusita kanpora irten eta horma ikusezin batek inguratzen duela ikusten du. «Mundutik isolatuta dago».

Naroa Zubillagak ekarri du lehen aldiz euskarara 1964an idazle austriarrak idatzitako liburua, ziurrenik bere lanik garrantzitsuena, kultuzko obra bilakatu dena. Hori bai, hainbat sari irabazi zituen arren, hil arte ez zitzaion merezi duen aitortza egin. Egun gerraosteko literatura alemaniarraren erreferente nagusietako bat da.

Zubillagak azaldu bezala narratzailearen ahotsetik ezagutzen du gertakarien berri irakurleak, ez baitago «ez dago ez atalik eta ez elkarrizketarik ere». Horrek irakurketa «literatur ariketa» bihurtzen du irakurlearentzat, baina aldi berean «kontakizuna bera oso indartsu» egiten du. Ildo horretan, pista gehiegirik eman nahi izan gabe, azalpen txiki bat eman nahi izan die irakurle potentzialei: «Kontatzen direnak entzunda zientzia fikzioa edo distopia bat dela pentsa dezake, horma ikusezin bat dagoelako eta hormaz bestalde harri bihurtu diren pertsona eta animaliak daudelako, baina elementuak keinua besterik ez dio egiten, ez du horrelako pisurik».

Itxialdi betean irakurri zuen Uxue Razquin Erein argitaletxeko editoreak 'Horma' liburua eta sortutako ezinegonak bultzatu du aurkeztutako proiektua. «Oso gaizki pasa nuen, irakurleak bestelako horma bat topatuko du». Razquinen aburuz aurkeztutako lanaren planteamendua «oso originala» da, bai idazteko moduagatik zein lantzen duen gaiagatik eta sortzen dituen hausnarketengatik. «Bizirauteak feminismo eta ekologiari buruz hausnarketa interesgarriak planteatzeko balio dio», zehaztu du. «Horregatik interesgarria da, ezberdina, normalean horrelako formatuan ez ditugulako irakurtzen. Kontakizun bat da, baina ez dago egun batetik besterako ezberdintasunik. Barrura begirako ariketa bat da, introspekzioa», gehitu du Zubillagak.

Istorioa kolpez kontatua dago, inolako eten edo estrukturarik gabe. «Txosten moduko bat da», Ereineko argitaletxeak azaldu duenez, «eguneroko moduan ere irakur daitekeena». Hala, egoera «zail eta itogarri» horren aurrean idazkera «sosegatuak» harritu egin zuen Razquin, baina darabiltzan «deskribapen pesimistek» ere.

• Temas
• Erein Argitaletxea