Ikergazte, komunitate zientifiko euskaldunaren topagunea

Ostirala bitartean ia 200 aditu eta ikertzaile euskaldun bilduko dira Gasteizko Europa Jauregian, Ikergazte kongresuan. UEUk antolatuta, 2015ean egin zen lehen edizioa Durangon, bigarrena 2017an Iruñean eta 2019an Baionan, arrakasta handiz. Egitasmo honen helburuak ikertzaile euskaldunak ikusgarri egin, harremanetan jarri eta euskarazko ikerketa sustatzea dira. 150 aurkezpen, lau nazioarteko hitzaldi orokor, mahai-inguruak eta bisitak osatzen dute egitarau oparoa.

Hasiera ekitaldian Kepa Sarasolak, UEUko Zuzendariak; Lexuri Ugartek, Arabako Foru Aldundiko Euskara Zuzendariak; Blanca Urgellek, UPV/EHUko ordezkariak; Olatz Arbelaitzek, kongresuko Zuzendariak eta Jokin Bildarratzek, Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailburuak parte hartu dute.

Ekitaldian azaldu dutenez, «garrantzitsua da, orobat, komunitate zientifiko euskalduneko ikertzaileak bildu eta elkarren berri izatea. Unibertsitate eta ikerketaren mundua gero eta espezializatuagoa da eta zaila da jakintza-arlo desberdinetako ikertzaileen artean sareak eraikitzea, baina, aldi berean, hori funtsezkoa da diziplinen artekotasunak puntako ikerketa bultzatzen du-eta». Gala, areak eraikitzea edozein kongresuren helburu izanik, «UEUtik garrantzi berezia ematen diogu, Euskal Unibertsitatea egituratzearen helburuari laguntzen diolakoan».

Panorama baikorra izan arren, itzalak ere badaude, eta Ikergazte baliatu nahi dute horretaz gogoeta egiteko ere. Alde batetik, «euskarazko ekoizpen zientifikoaren joera negatiboa» dago, eta, bestetik, «ikertzaile gazteen prekarietatea». Lehenari dagokionez esan behar da komunitate zientifiko euskalduna asko handitu bada ere (irakasle euskaldun gehiago, ikerketa-zentro berriak…), ekoizpena ez dela neurri berean hazi azken urteetan: Inguma datu-basearen arabera, 1990ean 304 artikulu argitaratu ziren zientzia-aldizkarietan; 2000n 407; 2010ean 528 (goia jo zuen); 2014an 416, eta 2015ean 472. Liburuen bilakaera are larriagoa da: 44, 87, 96, 97, 79, 56. «Faktore batzuk daude horretan: krisia eta laguntzen murrizketa, curriculumean ingelesezko artikuluei ematen zaien lehentasun gero eta handiagoa euskara eta liburuen kaltean, ikertzaile/irakasleen prekarietatea. Ikergazteen arteko sarea eraikitzea prekarietateari aurre egiteko urrats txiki bat ere izan daiteke», argitu dute.

Ikergazte2021 aurrera atera ahal izateko, Hego Euskal Herriko unibertsitate guztiak lankidetzan ari dira, UEUren eskutik. Udako Euskal Unibertsitateak bereziki eskerran eman dizkio UPV/EHUri «aurtengo edizioan ere bidelagun izan dugulako», baina baita UPV/EHU, Nafarroako Unibertsitate Publikoa, Mondragon Unibertsitatea, Universidad de Navarra eta Deustuko Unibertsitateri ere, sostengua eskaintzeagatik. Aurten inoiz baino parte-hartze handiagoa izan duten ikerketa-zentroak ere izan dituzte gogoan irekiera ekitaldian.