Fernando Rey: «Irakurtzeak ez gaitu berez hobe egiten, baina gauza ederrak ditu»

«Oso gustura» itzuli du euskarara Irene Vallejoren 'Irakurketaren aldeko manifestua' (Pamiela) Fernando Reyk.

– Durangoko Azokaren uztan saiakerak ez dira falta, zerk egiten du berezi Irene Vallejoren 'Irakurketaren aldeko manifestua'?

– Bi gauzatxo aipatuko nituzke. Lehenik, pertsonarentzat edo gizartearentzat irakurtzeak zer duen ona azaltzen duen manifestua izanda, saiakera txikia ere bihurtu duela. Berezia da saiakera izateko edertasun bereziz idatzia dagoelako, hurbiltzen da prosa poetikora. Manifestua da, bai, baina dotoreziaz eta edonork ulertzeko moduan, ez espezialistentzat.

– Izenburu hutsetik harago doa beraz.

– Bai, Irene Vallejoren idazkeraren ezaugarrietako bat da. Oso idazketa zaindua eta kultua da, baina aldi berean saiatzen dena hurbiltzen ahozkotasunera. 'Infinitua ihi batean' liburuan bezala ematen du hitzak xuxurlatzen eta azaltzen dizkizula, eta manifestu bat izan arren oso modu hurbila bihurtzen da.

– Ahozkotasunera hurbiltzeak irakurketa erraztuko du, baina itzulpena? Aurrez ere Vallejoren 'Infinitua ihi batean' ekarri zenuen. Idazlearen euskal ahotsa ezagutzeak laguntzen du?

– Baditu bere berezitasunak, baina oso ongi idatzia dagoenez errazten du. Noski erronkak baditu, sintaxi hori ekarri behar delako, hurbila izan arren zailtasunak dituena, edo iraganari eta oraingo idazleei egindako erreferentzia asko dituelako. Kontsulta asko egin eta dokumentatu beharra dago, baina ez zait bereziki zaila egin. Irene Vallejoren estilora ohitu naiz agian.

– Lanarekin gozatu duzula ere esan duzu. Ez da hain ohikoa izaten. Pasio hori nabari zaizu.

– Bai. Ez da manifestu luzea. Nik gutxitan gozatu dut Vallejorekin adina. Estilo oso ona iruditzen zait, bai forma, bai edukia eta transmititzen dituen ideiak zoragarriak dira. Hori erakargarri egiten zait eta erakargarri egitean itzuliz gozatzen dut. Hori nabaritzen da eta emaitza hobea izaten da.

– Ohikoa izan ohi da itzulpenetan?

– Gure lanbidea gustatzen zaigula esango nuke, eta batez itzultzen dugun liburua gustatzen bazaigu, hori dena euskarara ekartzea, testuak funtziona dezala eta ulertu dadila lortzea... Beti izaten da erronka, baina gozamen iturri ere.

– Euskal irakurleari zer emango dio testuak?

– Irene Vallejok beti nabarmentzen du irakurketa, liburua eta kultura jende guztiarentzat dela eta hiruen demokratizazioa aldarrikatzen du. Iruditzen zait goraipatzen duela txikien handitasuna eta txikien aldeko apustua. Euskaldunok eta gure hizkuntza ahul xamarra izanda, mezu hori guretzat aproposa dela uste dut. Merezi du, ederra da eta handiek bezalaxe merezi du. Eta mezua edozeinentzako da. Irakurtzeak ez gaitu berez hobe egiten, baina gauza ederrak ditu. Oso eginkizun inportanteak ditu, osasungarria da, geure zilborrari begira ez egoten eta besteen ikuspuntuak ulertzen laguntzen digu, ikuspegia zabaltzen digu... Indibidualismoaren aurkako antidotoa izan daiteke.

– Bi itzulpenen ostean harreman berezia sortu duzue?

– Oso harreman polita egin dugu, oso goxoa izan da beti. Euskarazko bertsioaren aldeko apustua egin zuen eta asko lagundu zigun ezer exijitu gabe. Zoragarri portatu da.

• Temas
• Durangoko Azoka